Chrzest jest pierwszym sakramentem. Przed chrztem bowiem nie można przyjąć żadnego Sakramentu. Chrzest jest też najpotrzebniejszym sakramentem. Kto bowiem nie przyjmie sakramentu chrztu, nie może uzyskać zbawienia według słów Pana Jezusa: „Jeśli się ktoś nie narodzi z wody i Ducha Świętego, nie może wejść do Królestwa Bożego” (J 3,5). Kościół katolicki udziela chrztu świętego, posłuszny rozkazowi Zbawiciela: „Idźcie więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w Imię Ojca i Syna i Ducha Świętego” (Mt 28, 19).
Człowiek dorosły, który bez własnej winy nie może przyjąć chrztu, może być zbawiony; musi jednak pragnąć chrztu, a przynajmniej pragnąć spełniać we wszystkim wolę Bożą. To pragnienie połączone z doskonałym żalem za grzechy, nazywamy chrztem pragnienia. Człowiek nieochrzczony, który poniesie śmierć męczeńską za Chrystusa, będzie również zbawiony. Tę śmierć męczeńską nazywamy chrztem krwi.
Sakramentu chrztu udzielają w sposób uroczysty biskupi i kapłani, a za ich zezwoleniem także diakoni. W nagłej potrzebie może ochrzcić każdy człowiek, nawet niechrześcijanin, musi mieć jednak zamiar czyli intencję rzeczywiście ochrzcić, czyli spełnić to, co spełnia Kościół udzielając chrztu świętego. Do chrztu uroczystego, którego udziela biskup, kapłan lub diakon, używa się wody zwykłej, którą poświęca się przed samym chrztem. W razie nagłego wypadku można użyć zwykłej nie poświęconej wody.
Chrzest daje łaskę uświęcającą, a tym samym gładzi grzech pierworodny, u dorosłych zaś także wszystkie grzechy przed chrztem popełnione; odpuszcza również całą karę za popełnione przed chrztem grzechy, tak doczesną jak i wieczną. Dlatego słusznie nazywamy chrzest, Sakramentem Odrodzenia w Chrystusie. Przez chrzest stajemy się członkami Kościoła Chrystusowego i możemy korzystać ze wszystkich łask, jakie Pan Jezus zostawił w Kościele, a które są nam potrzebne do uświęcenia się. Chrzest wyciska wreszcie na duszy ludzkiej znak czyli znamię. Dlatego chrzest można przyjąć tylko raz w życiu.
Chrzest może przyjąć każdy nieochrzczony, tak niemowlę, jak i dorosły człowiek. Człowiek dorosły musi pragnąć przyjąć ten Sakrament, poznać główne prawdy wiary Chrystusowej i uwierzyć w te prawdy, a także wzbudzić żal za grzechy przed chrztem popełnione. Przy chrzcie otrzymujemy imię Świętego, który ma być nam w życiu wzorem i patronem.
Rodzicami chrzestnymi mogą być tylko praktykujący katolicy, którzy przyjęli sakrament bierzmowania. Mają oni wraz z rodzicami naturalnymi dbać o katolickie wychowanie swego chrześniaka, a także powinni być świadkami przy bierzmowaniu. Obrzędy chrztu mogą się odbywać w czasie Mszy świętej, podczas której rodzice i chrzestni powinni przystąpić do Komunii świętej albo poza Mszą świętą. W obrzędach chrztu powinna uczestniczyć cała rodzina dziecka.Gdy dziecko dojdzie do używania rozumu, powinno sumiennie wykonywać obietnice, złożone w jego imieniu przez rodziców chrzestnych. Pożyteczną rzeczą jest ponawiać obietnice, złożone przy chrzcie, szczególnie przy bierzmowaniu, pierwszej Komunii świętej i w Wigilię Wielkanocną.
Sakrament Chrztu świętego
Dziecko powinno być ochrzczone w parafii jego rodziców (w uzasadnionych przypadkach za zgodą proboszcza własnego w innej parafii).
Udzielenie chrztu powinno nastąpić w pierwszych tygodniach po narodzeniu dziecka. Przy wyborze imienia dla dziecka rodzice powinni troszczyć się o to, by wybrane imię było zgodne z duchem chrześcijańskim (jest to zarazem patron dziecka).
Rodzice dziecka wybierają ojca i matkę chrzestną (KPK 873). Chrzestni (KPK 874) powinni:
- mieć conajmniej 16 lat;
- być osobami które przyjęły sakrament Chrztu, Najświętszej Eucharystii i Bierzmowania;
- być wierzącymi i systematycznie praktykującymi;
- mieć intencję pełnienia tego zadania;
- nie być rodzicem przyjmującego chrzest;
- być wolnym od jakiejkolwiek kary kanonicznej wymierzonej lub deklarowanej.
W celu spisania aktu chrztu dziecka, należy zgłosić się do kancelarii parafialnej na około 2 tygodnie przed planowanym chrztem i przedstawić do wglądu:
- odpis aktu urodzenia dziecka (z Urzędu Stanu Cywilnego);
- świadectwo ślubu kościelnego (tylko przy pierwszym chrzcie w parafii);
- świadectwa moralności chrzestnych (od własnych proboszczów),
- oraz podać dane personalne chrzestnych (imię, nazwisko, wiek i adres zamieszkania).
W dniu chrztu należy:
- zgłosić się 15 minut przed ceremonią, w celu dopełnienia ostatecznych formalności (złożenie podpisów w Księdze Chrztów);
- przynieść ze sobą świecę chrzcielną i białą szatę.
Podczas ceremonii chrztu wszyscy powinni przystąpić do Komunii św. (rodzice i chrzestni po spowiedzi sakramentalnej, w stanie łaski przystępują do Komunii św.). W sytuacji zagrożenia życia dziecka powinieneś ochrzcić je sam(-a). W tym celu:
- głowę dziecka należy trzykronie polać wodą (woda może być nie poświęcona, byleby była naturalna);
- oraz wypowiedzieć słowa: „IMIĘ, Ja ciebie chrzczę w imię Ojca (polewasz je wodą po raz pierwszy) i Syna, (polewasz je wodą po raz drugi) i Ducha Świętego (polewasz je wodą po raz trzeci)”.
Gdy zagrożenie życia ustało, dziecko jest zdrowe, należy zgłosić fakt ochrzeczenia we własnej parafii. Wówczas odbędzie się Obrzęd przyniesienia do Kościoła dziecka już ochrzczonego.